ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Η «Βάση Δεδομένων Βυζαντινής Ιστορίας» (πρώην «Τράπεζα Πληροφοριών Βυζαντινής Ιστορίας») άρχισε τη λειτουργία της το 1981 στο τότε Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών του ΕΙΕ με επιστημονικό υπεύθυνο τον Τηλέμαχο Λουγγή και ήταν η πρώτη προσπάθεια ψηφιοποίησης των βυζαντινών/μεσαιωνικών πηγών διεθνώς. Την εποχή εκείνη τα εργαλεία ήταν «πέτρινα» και η διαδικασία τροφοδότησης της Βάσης ιδιαίτερα χρονοβόρα: τα δελτία συμπληρώνονταν χειρόγραφα και στη συνέχεια έπρεπε για κάθε νέα εγγραφή (τόπο, κατηγορία τόπου, πρόσωπο, τίτλο ή αξίωμα, λήμμα του θεματολογίου κ.λπ.) να δημιουργηθεί ξεχωριστή καρτέλα με δεκαψήφιο αριθμό· τέλος, τα δελτία πληκτρολογούνταν με κεφαλαία από την Φρειδερίκη Καλούτσα στον μοναδικό Η/Υ που διέθετε η Βάση. Ωστόσο, ο αρχικός σωστός σχεδιασμός της επέτρεψε όλες τις αναγκαίες αναβαθμίσεις και μετατροπές, ώστε να είναι δυνατή η ανάπτυξη διαδικτυακής εφαρμογής για να γίνει η Βάση προσβάσιμη από όλους. Στην παρούσα φάση παραδίδεται ένα μόνο τμήμα της (το 1/3 περίπου), μέχρις ότου ολοκληρωθεί η περαιτέρω τεχνική επεξεργασία του υλικού της (που συνολικά αριθμεί 85.000 εγγραφές ή 1.000.000 links).
Η «Βάση Δεδομένων Βυζαντινής Ιστορίας» μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια μηχανογραφημένη εγκυκλοπαίδεια, που στόχο της έχει την ακριβέστερη αποτύπωση όλων ανεξαιρέτως των γεγονότων μιας ιστορίας έντεκα περίπου αιώνων (324-1453). Πρόκειται για μία Βάση συστηματικά τροφοδοτημένη με δελτία / εγγραφές από τα μεσαιωνικά κείμενα. Στο καθένα από τα δελτία αυτά καταγράφονται το απόσπασμα της πηγής για ένα συγκεκριμένο γεγονός, συνοδευόμενο από σύντομη περίληψη στη νεοελληνική, την απαραίτητη βιβλιογραφική τεκμηρίωση, τη χρονολόγησή του, τους τόπους, τα πρόσωπα, που ενδεχομένως μνημονεύονται, και τη θεματική κατηγορία, στην οποία αναφέρεται (π.χ. αγροτικά, γράμματα, διοίκηση, κοινωνικές εκδηλώσεις).
Ο χρόνος, ο τόπος, τα πρόσωπα, που προσδιορίζουν ένα γεγονός, και το θεματολόγιο αποτελούν και τα κυριότερα πεδία της Βάσης. Ειδικότερα για τα πεδία των τόπων και των προσώπων διευκρινίζεται ότι: α) για κάθε τόπο δίνεται η γεωγραφική ή διοικητική υπαγωγή του ανά εποχή (= ανιόντες)  β) κάθε εγγραφή προσώπου συνοδεύεται από τους τίτλους και τα αξιώματά του (= ιδιότητες), κάτι που καθιστά εύκολη την παρακολούθηση της σταδιοδρομίας του.
Όλα τα παραπάνω πεδία συνδέονται μεταξύ τους, προσδίδοντας στη Βάση μία ευκαμψία απαραίτητη για την εύκολη προσπέλαση του υλικού της. Η πολλαπλότητα των επιλογών (χρονολογίες, λέξεις κλειδιά, πηγές, τόποι, κατηγορίες τόπων, πρόσωπα, θέματα) τονίζει το σύνθετο των αναζητήσεων, που μπορούν να γίνουν, και παρέχει πολλές δυνατότητες διασταύρωσης και αξιοποίησης των δεδομένων των πηγών.
Παρά το γεγονός ότι στην παρούσα φάση παραδίδεται ένα μόνο τμήμα της, μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι η Βάση μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο έρευνας και εκμάθησης μιας κοινωνίας, η οποία ακόμη και σε εποχές αναδίπλωσης ή συρρίκνωσης συνέχιζε να δημιουργεί και να ακτινοβολεί.

ΠΗΓΕΣ

ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ, ΑΝΕΚΔΟΤΑ (HAURY-WIRTH) – [Τηλέμαχος Λουγγής]
CODEX JUSTINIANUS – [Τηλέμαχος Λουγγής]
ΘΕΟΦΑΝΗΣ, ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ (DE BOOR) – [Βασιλική Βλυσίδου – Κωνσταντίνος Ιωάννου – Άννα Καραμαλούδη – Ελεωνόρα Κουντούρα-Γαλάκη – Τηλέμαχος Λουγγής – Σοφία Πατούρα]
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΘΕΟΦΑΝΗ (FEATHERSTONE – SIGNES CODONER) – [Βασιλική Βλυσίδου – Ελεωνόρα Κουντούρα-Γαλάκη]
ΒΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ (SEVCENKO) – [Βασιλική Βλυσίδου]
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΘΕΟΦΑΝΗ (ΒΟΝΝΗΣ) – [Βασιλική Βλυσίδου]
ΛΙΟΥΤΠΡΑΝΔΟΣ, LEGATIO (CHIESA) – [Τηλέμαχος Λουγγής]
ΣΚΥΛΙΤΖΗΣ (THURN) – [Βασιλική Βλυσίδου – Ελεωνόρα Κουντούρα-Γαλάκη – Τηλέμαχος Λουγγής]
ΨΕΛΛΟΣ, ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ (IMPELLIZERI) – [Μαρία Αλυσανδράτου – Βασιλική Βλυσίδου]
ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ, ΑΛΩΣIΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ) – [Στυλιανός Λαμπάκης]
ΠΑΧΥΜΕΡΗΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ (FAILLER) – [Στυλιανός Λαμπάκης]
ΑΥΤΟΒ. ΜΙΧΑΗΛ ΠΑΛΑΙΟΛ. (GREGOIRE) – [Στυλιανός Λαμπάκης]
ΓΡΗΓΟΡΑ ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ (LEONE) – [Στυλιανός Λαμπάκης – Άννα Σκλαβενίτη]
ΣΦΡΑΝΤΖΗΣ, ΧΡΟΝΙΚΟΝ (MAISANO) – [Στυλιανός Λαμπάκης – Ευτυχία Παπαδοπούλου]

* Μέσα σε αγκύλες αναγράφονται τα ονόματα των συναδέλφων που αποδελτίωσαν τη συγκεκριμένη πηγή

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ